Tijdens de korte en natte dagen in het late najaar is het vaak heerlijk rustig in de bossen. De wandelaars die wel de bossen in gaan vertrekken vaak al weer op tijd naar huis, en omdat het vroeg donker wordt kun je al vroeg je bivak maken. De perfecte tijd van het jaar om een bushcraft micro avontuur te plannen. Veel mensen hebben een romantisch beeld van het leven in en van de natuur, want dat is in de kern waar het met bushcraft om gaat. Lekker een beetje hutjes bouwen, vissen en jagen, eten uit de natuur verzamelen en voor de rest lekker een beetje aan lummelen. Hoe anders is de realiteit. Om echt van de natuur te leven moet je het ecosysteem door en door kennen, weten hoe je dierlijke proteïnen moet bemachtigen en welke bessen, planten en paddestoelen eetbaar zijn en hoe je ze moet bereiden. Dit, samen met het maken van een goed onderkomen is een drukke dagtaak. Verspreidt over de wereld zijn er stammen die de kunst van het leven in de natuur nog beheersen. En toch kruipt op veel plekken het moderne gemak ook langzaam deze samenlevingen in. 

Ik heb het geluk gehad dat ik met verschillende stammen samen heb kunnen werken, of voor korte of langere tijd met hun op heb kunnen trekken. De ‘hunting skills’ van deze mensen zijn ongelofelijk. Zij lezen hun leefgebied zoals wij door onze eigen stad lopen, er ontgaat ze niets. Bushcraft zit hier in het DNA. In P.R.Congo werkte ik als natuurfotograaf en hielpen de lokale pygmeeën mij om de laagland gorilla’s en chimpansees te zoeken. De pygmeeën hier waren zeer opgewekte mensen, vol verhalen. Maar hun leven is verre van makkelijk, vooral omdat hun natuurlijke leefomgeving steeds meer wordt bedreigd door houtkap en mijnbouw. Maar spoorzoeken kunnen ze als de beste! Het koste ze soms enkele minuten om mij sporen in het bos te laten begrijpen die zij in één oogopslag hadden ontrafeld. 

Ook in het naburige D.R.Congo (het voormalige Zaire) heb ik ervaren wat het is om van de natuur te leven. Het is een soort van scharrelen, her en der kleine beetjes eten verzamelen. Wat knollen hier, levende bijen larven slobberen daar, vogelnesten plunderen, honing verzamelen en boven op een een niets vermoedende schubbendier duiken om die boven het houtvuur te roosteren. De Hadzabe, de laatste jagers-verzamelaars in Tanzania bezitten ‘skills’ die bij ons in de westerse wereld al generaties lang zijn verdwenen. Ze leven in kleine hutten gemaakt van takken en blad en de taken zijn strikt verdeeld. De vrouwen verzamelen knollen en andere planten, de mannen gaan op jacht. Met verbazing keek ik toe hoe ze met zelfgemaakte pijl en boog zelfs de kleinste musjes uit de bomen schieten. Ook zwijnen en herten kunnen maar beter uit de buurt blijven. Romantisch? Voor deze mensen is het de enige manier om te kunnen bestaan. 

Door zware natte lucht

Samen met collega Wildernis Gids Stefan maak ik het plan voor een 24 uurs bushcraft avontuur in het Belgische Nationale Park de Hoge-Kempen in het stroomgebied van de Maas in te duiken. Een mooi gevarieerd gebied om een bushcraft-light te beleven. In tegenstelling tot de Hadzabe nemen wij ons eten mee van huis; stukken vlees, eieren, diverse knollen, gember voor thee en meel om brood mee te bakken. Een brander om op te koken laten we thuis, we nemen enkel een klein pannetje mee. De weersvoorspellingen zijn niet heel gunstig, maar we laten ons er niet door weerhouden.

Als we de auto aan de rand van het Nationaal Park parkeren vallen net de laatste druppels van een flinke bui. De grond is verzadigd en er liggen grote plassen met water. We duiken gelijk de verlaten bossen en velden in. Dicht bij de parkeerplaats komen we nog twee wandelaars tegen, de rest van ons avontuur zien we niemand anders. We struinen over uitgestrekte velden die overwoekerd zijn met grassen. Al lopende verzamelen we berkenschors en ook een sigaar van de lisdodde, beiden zijn perfect om een vuur in deze natte omstandigheden mee aan te maken. De zware natte lucht gaat bijna naadloos over in het donkere water van enkele vennen, waarin het parel witte verenkleed van een paartje zwanen oplicht. We vullen onze veldflessen met water en lopen door het drijfnatte gebied iets omhoog, op zoek naar een drogere ondergrond.

Het bouwen van een ‘lean-to’

We vinden een mooi afgelegen stuk bos, op vijf minuten lopen van het meer. Hier liggen veel omgevallen bomen, net als veel van de bosbodem zwaar met mos begroeid. Jonge boompjes doen hun best de open ruimtes in het bos te vullen. Tussen twee bomen willen we een ‘lean-to’ bouwen, een schuilhut van takken die aan één zijde open is. Omdat veel van het dode hout rot is, zagen we een klein dozijn boompjes om die de basis van het frame gaan vormen. Voor de rest van het frame gebruiken we dood hout en hopen dat het sterk genoeg is om de dakbedekking van blad en mos te dragen. Het kost ons minstens anderhalf uur om de shelter te bouwen die ons genoeg bescherming moet gaat bieden tegen de voorspelde regen. Hoewel onze handen en kleding vuil zijn van het gesjouw met natte takken en modderig blad hebben we een grote glimlach op ons gezicht. Dit is bushcraft op zijn best.

Als we de shelter een beetje hebben ingericht maken we een klein vuurtje. Maar met alleen maar nat hout klinkt dat makkelijk gezegd dan gedaan. Gelukkig hebben we tijdens de wandeling berkenbarst en lisdodde verzameld om de eerste vlammen te maken. Het is nu zaak het vuur brandend te houden en alvast wat hout naast het vuur te drogen. Van drie jonge lange takken maken we een drie-poot waar we met een schoenveter een haak aan bevestigen waar de pan aan kan hangen. Met verse gember en geelwortel maken we een pan lekkere warme thee, een stuk droge worst stilt de trek. Langzaam wordt het donker en de rest van de avond zijn we bezig met het avondeten en het vuur. Hoe mooi kan zo’n simpel buitenleven zijn. We poffen knollen en aardappelen in de gloeiende as. Van een tak maken we stevige spies om het vlees, dat we omwikkelen met spek boven het vuur te roosteren. 

Knapperig brood met rozijnen en noten

De avond is rustig en dichtbij het kleine vuur is het aangenaam warm. De schaduwen van de bomen dansen om ons heen in het vage schijnsel van het houtvuur. We dekken het vuur af met grote lappen mos en aarde en hopen zo de gloed in het vuur te houden voor morgen ochtend. We wassen onze handen met een klein beetje water en duiken met een volle buik de warme slaapzakken in. Als de geluiden uit het bos langzaam verstillen vallen we in een diepe slaap. Af en toe schik ik wakker als er stukken mos of aarde van het dak in m’n gezicht vallen. Als we de volgende ochtend wakker worden smeult onder de deken van mos het vuur nog. Met wat kleine takjes hebben we in een paar minuten weer een aangenaam vuur om thee op te koken. 

De lucht is zwaar bewolkt, de wereld om ons heen is vochtig en alle geluiden worden gedempt. Rondom het knapperende vuur is het aangenaam. Met een kop dampende thee in onze handen worden we langzaam wakker na een heerlijk nacht slapen in de buitenlucht. In de top van een aantal verse eitjes prikken we met ons kampmes kleine gaatjes en zetten deze rechtop in de gloeiende as van het kampvuur. Zo kunnen ze langzaam garen zonder uit elkaar te spatten. In een pannetje maken we broodbeslag en hangen dit aan de haak boven het vuur. Na drie kwartier smikkelen we van een heerlijk knapperig brood met rozijnen en noten. Ondertussen wordt de lucht iets lichter en na nog een kop thee breken we ons  bivak af. Lappen mos leggen we weer terug en we verspreiden de takken van onze lean-to door het bos. Na een half uur zijn alle sporen van ons tijdelijk bushcraft kampement uitgewist.

Via kleine paden en wildsporen lopen we het gebied langzaam uit. Overal zien we sporen van herten en zwijnen. Bij dit natte herfstweer blijven de meeste mensen binnen en we zien dan ook niemand in de bossen. In een kleine beek wassen we onze handen en gezicht. Zo zijn we toch nog enigszins schoon als we dit gave bushcraft micro avontuur beëindigen. De afgelopen 24 uur hebben we niemand gezien en weer heerlijk buiten gespeeld. Met een paar simpele outdoor materialen hebben we een comfortabel onderkomen gemaakt en eten gekookt. Zo zie je maar, veel heb je niet nodig voor een bushcraft micro avontuur.

Inspiratie

Bekijk hier de gave video die Ruben Klink heeft gemaakt van het 360º Explore Micro Avontuur op de Wadden.

Wil jij ook mee op avontuur?

Voor avontuur hoef je niet ver te reizen. De afgelopen twee jaar waren onze gasten laaiend enthousiast over onze Micro Avonturen. In één of een aantal dagen dicht bij huis de natuur in trekken en genieten van al het moois dat dicht bij huis te vinden is. Eind januari 2020 kun jij nog mee op winter avontuur in België, naar het meest verlaten stuk land van onze zuiderburen, de Hoge Venen. Ook na de winter staan er al weer de nodige Micro Avonturen in het programma.